Görevsizlik Kararının Kesinleşmesi Gerekir mi? Öğrenmenin ve Anlamanın Pedagojik Katmanları
Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Üzerine Bir Başlangıç
Bir eğitimci olarak her zaman şuna inanırım: Öğrenme yalnızca bilgi edinmek değil, aynı zamanda dünyayı ve kendimizi yeniden anlamlandırmaktır. Tıpkı bir öğrencinin bir konuyu içselleştirmeden öğrenmiş sayılmaması gibi, hukuki ve toplumsal süreçlerde de bazı kararlar, “kesinleşmeden” tamamlanmış sayılmaz.
Bu açıdan bakıldığında, görevsizlik kararının kesinleşmesi gerekir mi? sorusu yalnızca bir hukuk tartışması değil; öğrenmenin, olgunlaşmanın ve kararların içselleştirilme sürecine dair de derin bir pedagojik sorudur.
Pedagojik Perspektiften Hukuki Süreçler
Bir görevsizlik kararı, bir mahkemenin “bu dava benim alanıma girmiyor” demesidir. Ancak tıpkı bir öğrencinin konuyu anlamadan bir sonraki derse geçememesi gibi, bu kararın da sistem içinde “kesinleşmesi” gerekir. Aksi hâlde süreç tamamlanmış, öğrenme bitmiş sayılmaz.
Pedagojik olarak düşündüğümüzde, bu durum bilişsel kapanış sürecine benzer. Öğrenci, öğrendiği bilginin anlamını tam olarak kavramadığında zihninde bir boşluk kalır. Aynı şekilde, kesinleşmemiş bir karar da hukukun anlam evreninde bir boşluk yaratır.
Öğrenme Teorileriyle Bağlantı: Piaget, Vygotsky ve Dewey
Jean Piaget’ye göre öğrenme, bireyin çevresiyle etkileşim kurarak bilişsel dengesini yeniden sağlamasıdır. Hukuki süreçlerdeki görevsizlik kararının kesinleşmesi de benzer bir denge arayışıdır. Karar, sistemin içinde yerini bulduğunda, hukuki düzen kendi iç tutarlılığını yeniden kurar.
Lev Vygotsky ise öğrenmeyi toplumsal bir süreç olarak tanımlar. Görevsizlik kararının kesinleşmesi, bireysel bir yargıcın değil, toplumsal kurumların ortak kararlılığıyla anlam kazanır. Çünkü hiçbir öğrenme –ve hiçbir adalet süreci– tek başına gerçekleşmez.
John Dewey’e göre ise öğrenme, deneyim üzerinden gerçekleşir. Hukukta da her görevsizlik kararı, sistemin kendi deneyiminden doğan bir öğrenme sürecidir. Kesinleşme ise o deneyimin tamamlanması, sistemin “öğrendiğini” kabul etmesidir.
Bireysel ve Toplumsal Öğrenmenin Yansıması
Toplumlar da tıpkı bireyler gibi öğrenir. Bir kararın kesinleşmesi, toplumsal bilincin bir olgunluk seviyesine erişmesidir. Eğer kararlar sürekli değişiyor, netleşmiyor ya da içselleştirilmiyorsa, toplumun da öğrenme süreci kesintiye uğrar.
Bu bağlamda, görevsizlik kararının kesinleşmesi yalnızca yargı sisteminin değil, aynı zamanda toplumun hukuka olan güveninin de tamamlanma aşamasıdır. Eğitimde nasıl ki belirsizlik öğrenmeyi zayıflatırsa, hukukta da kesinleşmeyen kararlar toplumsal düzeni zedeler.
Pedagojik Yöntemler ve Karar Mekanizmaları
Eğitimde yansıtıcı düşünme, yani “öğrendiğimi nasıl öğrendim?” sorusu, bireyin derin öğrenmeye geçmesini sağlar. Hukuki bağlamda da yargı, kendi karar süreçlerini değerlendirerek öğrenir.
Bir görevsizlik kararının kesinleşmesi, aslında sistemin kendi yöntemini gözden geçirme, sınırlarını tanıma ve hatalarından öğrenme sürecidir. Kesinleşme burada bir bitiş değil, öğrenmenin pekişme anıdır. Bu nedenle pedagojik olarak bakıldığında, her “kesinleşme” aslında bir öğrenme dönüm noktasıdır.
Provokatif Sorularla Derinleşelim
– Hukuki sistemlerin de insanlar gibi “öğrenme eksiklikleri” olabilir mi?
– Kesinleşmemiş bir karar, tıpkı yarım kalmış bir öğrenme süreci gibi, toplumsal bellek üzerinde nasıl bir etki bırakır?
– Öğrenmede olduğu gibi, adalet süreçlerinde de “tekrar” gerekliliği, sistemin olgunlaşma biçimi midir?
Toplumsal Öğrenme ve Güvenin İnşası
Her eğitim süreci, güven üzerine kurulur. Öğrenci öğretmene, toplum ise kurumlara güvenir. Görevsizlik kararının kesinleşmesi, bu güvenin kurumsal düzeyde tesis edilmesidir.
Bir mahkemenin kararı kesinleştiğinde, yalnızca bir dosya kapanmaz; aynı zamanda adalet duygusu güçlenir, birey sistemin öğrenme kapasitesine inanır. Eğitimde olduğu gibi, burada da “kapanış” öğrenmenin tamamlanmasını, yani anlamın oturmasını sağlar.
Sonuç: Kesinleşme Bir Bitirme Değil, Öğrenme Anıdır
Görevsizlik kararının kesinleşmesi gerekir mi?
Evet, çünkü öğrenme tamamlanmadan yeni bir aşamaya geçmek mümkün değildir. Kesinleşme, hem hukukta hem eğitimde bir “bilinç kapanışı” sağlar.
Her birey, her kurum ve her toplum, kararlarını olgunlaştırarak öğrenir. Tıpkı bir öğrencinin anladığı bilgiyi sindirmesi gibi, hukuk sistemi de kararlarını kesinleştirerek kendi adalet anlayışını derinleştirir.
Belki de asıl soru şudur:
Bir toplum, kendi kararlarını kesinleştiremediğinde, gerçekten öğrenmiş sayılır mı?